اکوتوریسم چه تفاوتی با دیگر انواع گردشگردی دارد؟

  بوم گردی یا اکوتوریسم چیست و چه تفاوتی با گردشگری سبز، گردشگری مسئولانه و طبیعتگردی دارد؟

علیرغم همه بحث های که در تعریف بوم گردی وجود دارد، هیچ شکی نیست که علاقه و توجه به بوم گردی یا همان اکوتوریسم در دنیا افزایش یافته است. این یک علاقه زودگذر نیست، آمارها و تحقیقات نشان می دهد تمایل به بوم گردی در حال افزایش است. بوم گردی یا اکوتوریسم چیست و چه تفاوتی با گردشگری سبز، گردشگری مسئولانه و طبیعتگردی دارد؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ داده می شود.

اکوتوریسم چیست؟

اکوتوریسم یک مفهوم جدید در گردشگری است که بیشتر وقت ها به درستی درک نمی شود یا برداشت های غلطی از آن می شود. امکان دارد همین برداشت های اشتباه از بوم گردی موجب شود افراد یا شرکت هایی با استفاده از این نام شروع به جذب گردشگر کنند اما در عمل اتفاقی که می افتد مشابه طبیعت گردی معمول شود که به طبیعت و اکوسیستم طبیعی آسیب وارد می کنند.

بوم گردی و اکوتوریسم

لغت اکوسیستم که معادل آن بوم گردی می شود، اولین بار در سال های ۱۹۸۰ به کار رفت. اولین تعریف خلاصه و مفید بوم گردی در سال ۱۹۹۰ توسط انجمن اکوتوریسم به این صورت منتشر شد:

با گذشت زمان و گسترش بیشتر بوم گردی، نیاز به یک تعریف دقیق تر . کامل تر احساس شد. در سال ۱۹۹۹، مارتا هانی (Martha Honey) تعریف دقیق تری از اکوتوریسم ارائه داد:

اکوتوریسم یا بوم گردی سفر به مناطقی با محیط زیست شکننده و به طور معمول محافظت شده است که در آن تاثیرگذاری کم بر محیط در اولویت باشد. با این سبک از سفر می توان به گردشگران آموزش داد، برای حفاظت از بوم تامین سرمایه کرد، به اقتصاد و سیاست گذاری محلی قدرت بخشید و در نهایت احترام به تفاوت های فرهنگی و حقوق بشر را ترویج داد.

هنوز هم در تعریف اکوتوریسم اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد اما امروزه در چگونگی اجرا و بهره بردن از این سبک گردشگری نقطه نظرات مشترک زیادی به وجود آمده است. در ادامه به چند مورد اشاره می شود.

بوم گردی باید شامل این فاکتورها باشد:

تاثیرگذاری کم روی منابع طبیعی و محیط زیست
افراد و نهادهای مرتبط در تمام مراحل دخیل باشند. این افراد و نهادها می تواند شامل مردم بومی، اجرا کنندگان تور، سازمان های دولتی، آژانس های مسافرتی و … باشند.
احترام به فرهنگ و سنت های بومی
ایجاد درآمد مناسب و پایدار برای جوامع محلی و دیگر کسب و کارهای دخیل در گردشگری
تامین سرمایه برای محافظت و بهبود بوم
آموزش همه افراد و کسب و کارهای تاثیر گذار و دخیل برای آگاهی از نقشی که در حفظ محیط زیست دارند.

انقلاب اکوتوریسم

بوم گردی در گذشته هم وجود داشت اما در ۲۰ سال اخیر به یک مفهوم مستقل تبدیل شده است. در واقع بوم گردی یک معامله برد-برد را فراهم کرده است تا هم جوامع محلی و هم گردشگران از آن منتفع شوند.

تبیین این مفهوم باعث شد نقش آفرینان تاثیرگذار و منتفع دور هم جمع شوند و مسیرهایی را برای توریست هایی که خواستار این نوع سفر هستند ایجاد کنند.

صنعت گردشگری و بوم گردی

تقاضای بالا برای گردشگری طبیعت باعث شد حافظان محیط زیست این تمایل به سفر را با راهکارهای حفاظت از محیط زیست ترکیب کنند. در واقع گردشگران نیروی محرکه انقلاب بوم گردی هستند و کسب و کارها این نیرو را به سمت حفاظت از محیط زیست هدایت می کنند.

بوم گردی و گردشگری

طبق آمار منتشر شده در سال ۲۰۰۱ از سوی سازمان جهانی گردشگری (World Tourism Organization) نرخ رشد اقتصاد گردشگری به طور متوسط ۷/۴ درصد افزایش داشت که بالاترین نرخ رشد در یک دهه قبل از آن بود و نسبت به سال قبل از آن (۱۹۹۹) رشد دو برابری داشته است.

نزدیک به ۷۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۰۰ حداقل یک بار به یک کشور خارجی سفر و حدود ۴۷۶ میلیارد دلار خرج کردند. طبق آمار منتشر شده در سال ۲۰۱۰، از هر ۱۱ شغل دنیا یک شغل به نوعی مرتبط با صنعت گردشگری است. یعنی حدود ۲۵۰ میلیون شغل.

مناطق شرق آسیا و اقیانوسیه با نرخ رشد ۱۴.۵ درصد در جذب توریست بیشترین رشد را در سال های اخیر داشته اند.